Featured Image: Explore Lia

Vì lý do quá đau lòng do việc bị cắt gọt, mình đăng lại tại đây là nguyên văn bài “Trường đại học có phải giấc mơ duy nhất?” đăng trên Tuần Việt Nam.
Đột nhiên một ngày, tôi nhận ra rằng những người bạn thành đạt nhất xung quanh mình đều thuộc hai loại: Du học hoặc bỏ học (đại học).
Điển hình nhất là cô bạn Huyền Chip, trong lúc bạn bè chúng tôi miệt mài trên giảng đường sau kỳ thi đại học, cô ấy chu du khắp thế giới. Đến lúc thiên hạ tốt nghiệp đi làm, cô ấy lại xách ba lô lên và đi học Standford. Cá nhân tôi cũng từ bỏ việc có được một tấm bằng đại học sau 5 năm ngồi trên ghế giảng đường để theo đuổi công việc trong các dự án phát triển và trở thành một cây bút tự do, dù rằng quyết định này khiến nhiều người xung quanh tôi thất vọng.
Cách đây 2 năm, tôi và Huyền Chip tình cờ cùng tham gia một sự kiện có tên “20, bỗng nhiên tôi muốn bỏ học”, chẳng mấy ai ngờ 2 năm sau, cô ấy lại đi học còn tôi thì bỏ học
Gào, người cũng đã bỏ dở việc học để rồi bất chấp mọi tai tiếng thì cũng không thể phủ nhận một sự thật là chị là một tác giả sách thành công. Đối với chị, tấm bằng đại học có lẽ chỉ có tác dụng đơn giản là khiến một vài người khỏi vội vã coi thường năng lực của chị. Hà Thủy Nguyên, một cây viết tài năng với cuốn sách đầu tay năm 16 tuổi cũng rời bỏ khoa Văn trường Đại học KHXH&NV sau vài năm theo học.

Đại học không phải là mơ

Không phải tự dưng mà có nhiều người chủ động từ bỏ việc học đại học, bất chấp những rào cản và bất tiện trong một xã hội còn chuộng bằng cấp.
Đầu tiên, phải thừa nhận rằng chất lượng đào tạo đại học Việt Nam nằm ở vị trí cực thấp trên bảng xếp hạng khu vực. Mãi đến năm 2014 mới có trường là ĐH Bách Khoa Hà Nội và hai trường ĐH Quốc gia nằm trong bảng xếp hạng của châu Á (bảng Quacquarelli Symond), và vị trí cao nhất thuộc về trường ĐH QG Hà Nội cũng mới chỉ nằm ở nhóm 161-170 . Tỷ lệ giảng viên/sinh viên thấp, thiếu vắng các nghiên cứu khoa học, sinh viên ra trường khó tìm được việc làm đúng chuyên ngành là tình trạng chung của các trường. Đại học tại Việt Nam rõ ràng không phải là môi trường lý tưởng cho việc nghiên cứu và sáng tạo mà thay vào đó là một nơi đầy tù túng, định kiến và cả những tiêu cực nơi giảng đường.
Không chỉ biểu hiện trên bảng xếp hạng, thực tế thì tấm bằng đại học đang ngày càng ít trọng lượng hơn trong hồ sơ xin việc của các ứng viên. Xã hội chúng ta đang đối mặt với việc lạm phát cử nhân, thậm chí là bắt đầu tiếp cận tới việc lạm phát cả thạc sĩ. Cách đây vài ngày, bộ LĐTB&XH mới công bố số liệu rằng Việt Nam đang có hơn 162 000 cử nhân, thạc sĩ thất nghiệp, chiếm gần 1/5 số người thất nghiệp trên cả nước.
Học hành vất vả, cạnh tranh gay gắt mới đỗ được vào một trường đại học để rồi sau 4,5 năm ăn học tốn kém lại phải đối mặt với nguy cơ thất nghiệp, làm việc trái ngành, năng lực không đảm bảo nói lên một điều: Đại học không phải là mơ.

Hướng nghiệp: Thầy bói xem voi

Kết quả đáng buồn như trên không chỉ đến từ sự yếu kém trong công tác tổ chức đào tạo của các trường mà còn đến từ chính tư duy, định kiến của xã hội về việc học đại học. Chính lối suy nghĩ “đỗ đại học là vinh quang” “học đại học để đối đời” đã đẩy bao gia đình nông thôn nghèo khó vào cảnh bán trâu, bán lợn, vay nợ cho con đi học để rồi lại chẳng biết vay tiếp ở đâu cho đủ tiền xin việc khi con tốt nghiệp. Trong khi nhiều cử nhân ra trường mãi mà chẳng có việc làm phải giấu bằng đi học nghề, bạn bè của họ lại đã có công việc ổn định dù chỉ học trung cấp hay kinh doanh nhỏ.
Điều đáng nói ở đây là việc cả các sĩ tử lẫn cha mẹ của họ đều đang ảo tưởng quá nhiều vào tấm bằng đại học, trầm trọng thành một căn bệnh của xã hội. Tất cả đứa trẻ Việt Nam đều được nuôi lớn và trao cho niềm tin rằng chúng cần học thật giỏi để đỗ đại học, áp lực và nỗi sợ trượt đại học lớn đến mức đẩy nhiều thiếu niên vào hố sâu tuyệt vọng, thậm chí là cả tự sát.
Công tác hướng nghiệp tại Việt Nam hiện nay không phải là yếu, mà là gần như không có. Hệ thống giáo dục ở các nước phát triển Tây phương không chỉ chú trọng đến tư duy phản biện, khả năng tự lập mà còn đề cao sự tự do trải nghiệm của các cá nhân. Dù vậy, hàng năm vẫn có vô số thiếu niên lựa chọn bỏ ra một, thậm chí vài năm để trải nghiệm và tìm kiếm con đường của mình.
Mỗi kỳ tốt nghiệp, thay vì gửi tới xã hội những con người nhiệt huyết, ước mơ, hệ thống giáo dục của chúng ta lại trả lại toàn những con người mờ mịt về tương lai, chất đầy hai vai gánh nặng thi cử, chọn trường theo điểm số và những lời khuyên truyền miệng. Để rồi 4,5 năm sau, họ ra ra đời khi đã mài mòn hết ngây thơ, nhiệt huyết bằng những comment đả kích trên facebook, bằng những lời dụ dỗ bán hàng đa cấp hay các khóa học làm giàu.

Hãy dũng cảm… không thi đại học

Đừng coi đại học như một con đường để rồi đặt ra câu chuyện là đi đường này hay đi đường kia. Hãy đặt các ngôi trường đại học trở về đúng bản chất của nó: Một ngôi trường. Người ta đến trường để đi học, mà học thì là một công việc suốt đời. Điều đó có nghĩa là bạn có thể chọn học ở đại học hoặc không, và bạn cũng có thể quyết định học ở đó lúc này hay lúc khác.
Theo tôi, câu hỏi quan trọng nhất lúc này không phải là học ở trường đại học nào, có nên học đại học không, mà là: “Học để làm gì?” Thật buồn thay cho những người học chỉ vì cha mẹ họ muốn thế, học vì xã hội cần bằng đại học hay học chỉ để có một công việc nuôi sống bản thân. Thực tế cho thấy những người làm việc không có đam mê thường chẳng thể tiến xa trong xã hội.
Bỏ ra một năm để trải nghiệm, quyết định học nghề, tự học hay khởi nghiệp sớm đều không phải là những quyết định dễ dàng, càng khó hơn khi bạn không thực sự hiểu về sức mạnh và ước muốn của bản thân. Đại học vẫn luôn là một lựa chọn dễ dàng khi bạn có đủ khả năng đỗ và trả tiền học phí, không ai sẽ dèm pha bạn vì đã học đại học, nhưng để có thể làm khác, cần cả sự hiểu biết và sự dũng cảm. Xin trích câu nói của Ts Giáp Văn Dương – người sáng lập của Giapschool thay lời kết:
“Hãy sống.
Hãy sáng tạo.
Hãy bay bổng.
Hãy tò mò khám phá.
Hãy cất bước dấn thân.
Hãy tin vào bản thân mình.
Hãy vun đắp những khát vọng lớn. ”
Hoàng Đức Minh

P/S: nói thật là không học ĐH hay CĐ thì t cũng không biết phải làm cái gì cả!!!!
nhưng mà nói học xong ra thất nghiệp( trong khá nhiều ngành) thì cũng đúng......vâng t cảm thấy rất hoang mang về tương lai với không mục đích và không đam mê.